тиранія як форма правління

Готував колись текст для одного ВАКівського журналу. Не знаю, чи вийшла вже там моя стаття чи ні. І чи вийде взагалі коли небудь. Тому опублікую тут чорновий варіант тексту, з деякою корекцією "ВАКівських стандартів", щоб зробити матеріал трохи читабильнішим. Може когось зацікавить. Проблема тиранії, спроби зрозуміти «тиранічну людину» і ті аспекти людського буття, які сприяють її вкоріненню в тому чи іншому суспільному організмі, є актуальною для сучасної політичної філософії та філософії права виходячи з цілого ряду причин. Першою з них, безумовно, є той факт, що ця проблема займала вагоме місце в античній та середньовічній політичній філософії. Такий, виключно філософсько-історичний, ракурс вивчення цієї проблеми може викликати певний академічний інтерес. Однак це ніяк не свідчить про актуальність цієї проблематики для широкої публіки. Навіть «академічної публіки».

ze starych szkiców

Ideologia – nowy początek?

Przemiany polityczne i nowe formy ideologii we współczesnym świecie

Rozwój współczesnego społeczeństwa, zgodnie z teoriami politologów i filozofów politycznych, miał się dokonywać m.in. jako stopniowy proces niwelacji, czy zaniku ideologii politycznych. Jeszcze w 1960 roku Daniel Bell twierdził, że ideologia nie jest potrzebna w wysoko uprzemysłowionych państwach, gdyż postęp naukowy i techniczny będzie w stanie samodzielnie sprostać wyzwaniom czasu. Dotychczasowy „ideologiczny” sposób podejmowania decyzji zostanie zastąpiony przez „techniczne” rozwiązanie głównych problemów, co oznacza przeniesienie ich ze sfery polityczno-ideologicznej do strefy zarządzania i administracji. Konfrontacja ideologiczna w obszarze stosunków międzynarodowych miała zostać zastąpiona przez racjonalne, obiektywne negocjacje. Już jednak wydarzenia roku 1968 zmusiły Bella do rewizji tej prognozy.

Ponownie „duch końca ideologii" został wywołany w 1989 roku. Decydującą rolę odegrał tu głośny artykuł Fukuyamy pt.: „Koniec historii". Pod wpływem upadku reżimów komunistycznych w Europie Środkowej i Wschodniej oraz procesów liberalizacji w ZSRR i Chinach, Fukuyama, inspirowany "finalizmem" Hegla i Kojeve’a, ogłosił "koniec historii", rozumiany m.in. jako zakończenie walki ideologicznej i „koniec polityki”. I tym razem, po burzliwych wydarzeniach z końca lat 1990-tych, Fukuyama poczuł się zmuszony do porzucenia tego stanowiska.

Obydwa te przypadki wskazują, po pierwsze, iż wysnuwanie teoretycznych prognoz na podstawie bieżącej polityki jest zajęciem dość ryzykownym, a po drugie, że ideologia wydaje się trwałym elementem nowoczesnej rzeczywistości politycznej.

Станіслав Оріховський-Роксолан, як виразник «сарматського» типу політичної та правової свідомості та культури

Постать Станіслава Оріховського досі не є належно оцінена в контексті історії філософії права та філософії політики  Центрально-Східної Європи. Між тим, політичні ідеї перемиського римо-католицького каноніка стали визначальними для формування суспільно-політичного та правового дискурсу Речі Посполитої від часів укладання Люблінської унії 1569 р. та прийняття т.зв. «Генріхових артикулів» у 1573 р. аж до епохи занепаду шляхетської Республіки наприкінці XVIII cт. Якоюсь мірою, тип політичного мислення, сформований під впливом ідей Оріховського, вплинув також і на політичну та правову свідомість української козацької державності XVII-XVIII cт. При чому, роль політичних міфологем, які утвердилися, в тому числі, завдяки письменницькому таланту Оріховського і зазвичай окреслюються назвою «сарматизм» (хоча у самого Оріховсього власне сарматський етногенетичний міф і не надто акцентований), мала як позитивні, так і негативні наслідки для функціонування політичних та правових організмів Речі Посполитої обох народів та Війська Запорoзького.

Nomos, jako określenie granic - podstawą prawa międzynarodowego w rozumieniu Carla Schmitta

W swojej książce "Nomos Ziemi" niemiecki prawnik Carl Schmitt przeciwstawia starożytne greckie pojęcie νομός nowoczesnej niemieckiej idei ustawy (gesetz). Nowoczesne kategoria gesetz jest wcieleniem pozytywistycznego „legalistycznego” rozumienia prawa jako zespołu zasad przyjętych przez ustawodawcę.  

Według Schmitta podejście to związane jest wyłącznie z samowolą ustawodawcy oraz przymusem spełnienia norm, które są wynikiem tejże samowoli. Poszukując alternatywy dla tego pojęcia i podejmując próbę znalezienia realnej zasady prawa międzynarodowego Schmitt używa pojęcia νομός. Carl Schmitt zauważył również, iż w archaicznej i częściowo klasycznej starożytnej Grecji pojęcie νομός związane było przede wszystkim z konkretnym aktem, który tworzył porządek w danym obszarze terytorialnym (głównie lokalnym). Słowo νομός pochodzi od czasownika νέμειν, a jednym z głównych jego znaczeń jest „rozgraniczenie”. Tak więc νομός jest bezpośrednim obrazem, który tworzy przestrzennie widoczny polityczny i społeczny porządek narodu w wyniku procesu pomiaru oraz rozgraniczenia lub zdobycia ziemi. Według Schmitta νομός – to miara, która zgodnie z pewnym porządkiem rozgranicza i lokalizuje powierzchnię Ziemi oraz określa narzucone przez tę miarę formę porządku politycznego, społecznego i religijnego.

 Tak więc jednym z głównych problemów współczesnej filozofii prawa międzynarodowego jest identyfikacja i opis zasad podziału przestrzeni, które są zdeterminowane pewnego typu połączeniami porządku i lokalizacji badanymi nowymi metodami naukowymi

Rewolucja - modele historyczne: rewolucje w Chinach

1.Historyczne cechy rewolucji chińskiej w 20 wieku.
2.Struktura klasowa społeczeństwa chińskiego według Mao.
3.Strategia wojny rewolucyjnej według Mao.
4. Oryginalna interpretacja marksistowskiej dialektyki u Mao.